Uzun ömürlü bir bitki olan ve yıl boyu bulunabilen rezene bitkisi (Foeniculum vulgare) dik, sarıya çalan yeşil gövdesi bulunan, saplarının içi boş, sarı çiçekler açan ve 2,5 metre yüksekliğe kadar büyüyen bir bitkidir.
Akdeniz bölgesine özgü olan ve orta çağlardan beri özellikle manastırlarda ekilen bitki dünümüzde Akdeniz ve Ortadoğu başta olmak üzere dünyanın pek çok bölgesinde doğal olarak yetişmektedir.
Bitkinin soğanı, yaprakları ve tohumu genellikle yemeklerde kullanılmakla birlikte özellikle kurutulmuş tohumundan hazırlanan çay hıçkırık gidermekten, aşırı gazın azaltılmasına kadar pek çok rahatsızlığın tedavisinde kullanılmaktadır.
- Mide kasılmalarına iyi gelir
- Safra üretimine yardımcı olur
- Toksinlerin atılmasını sağlar
- Fazla suyun atılmasına yardımcı olur
- Anne sütünü attırdığı söylenmektedir
- Sindirimi düzenler
- Diş ağrılarını hafifletir
- Libidoyu arttırdığı söylenmektedir
- Göz sağlığını geliştirir
- Yüksek tansiyonu düşürür
- Mide gazının atılmasını sağlar
- Öksürüğe iyi gelir
- Rahim kasılmalarını hafifletir
- İştahı bastırır
- Kolik tedavisinde kullanılır
- Bağırsakları temizler
- Vitamin ve mineral bakımından zengindir
- Bağışıklık sistemini güçlendirir
Rezene Çayı Nasıl Yapılır?
Rezene çayı demlemek için 1 büyük çay fincanına 1-1.5 çay kaşığı rezene tohumu kullanabilirsiniz. Rezene tohumlarını kaşığın tersiyle ezerek kırın ve fincana atın. Su kaynadıktan sonra fincana dökün ve 10 dakika demlenmesini bekleyin. Daha sonra süzerek çayınızı içebilirsiniz. Süzdükten sonra tatlandırmak için limon veya bal ekleyebilirsiniz.
Rezenenin Sağlığa Faydaları
Rezene çayını herhangi bir rahatsızlığınız olmasa da B, C vitaminleri ile potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi mineralleri almak ve vucudunuzu güçlendirmek için tüketebilirsiniz. C vitamini bağışıklık sistemini güçlendirirken kalsiyum kemik yapısını güçlendiren bir mineraldir.
Rezene çayı geleneksel olarak üst solunum yolu enfeksiyonu, sindirim güçlüğü, bağırsak parazitleri, çeşitli cilt hastalıkları ve örneğin konjonktivit gibi göz hastalıkları tedavi etmek için kullanılmakla birlikte bu rahatsızlıklara faydaları konusunda yapılmış olan bilimsel araştırma sayısı oldukça azdır.
2011 yılında “Moleküller” adlı bilimsel dergide yayınlanan bir araştırmaya göre rezene içinde bulunan kimyasal bileşiklerin antibakteriyel ve antioksidan etkisi olduğu belirtilmektedir.
Yine aynı yıl “Klinik ve Deneysel Hipertansiyon” adlı başka bir bilimsel dergide yayınlanan çalışmaya göre ise rezene ekstresinin sistolik kan basıncını azalttığı bildirilmiştir. Çalışmada bitkinin tansiyonu düşürme etkisinin, vucuttan su atılmasını arttırarak fazla sodyumu azaltması olduğu belirtilmektedir. Hatta “Etnofarmakoloji Dergisi”nde yayınlanan bir çalışmada, rezenenin vucutta biriken fazla suyu atmak için en etkili bitkiler arasında yer aldığının altı çizilmektedir.
Rezene çayının adet döngüsünü düzenlediği ve menstrüel krampları hafiflettiği söylenmektedir. “Jinekoloji ve Obstetrik Dergisi”nin Şubat 2003 sayısında yayınlanan bir araştırmada rezenenin, adet döneminde şiddetli ağrılara yol açan jinekolojik bir rahatsızlık olan “dismenore” tedavisinde yararlı olduğu belirtilmiştir. Bu çalışmada “dismenore” rahatsızlığı bulunan kişilerin baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve şiddetli yorgunluk gibi belirtilerinde azalma sağlanmış.
Rezene çayı sindirimi düzenlemek ve özellikle yemeklerden sonra oluşan gazı ve gaz ağrılarını hafifletmek için kullanılabilir. Laktasif etkisi ile kabızlığı önler. Yemeklerden sonra 3-4 adet rezene tohumu çiğnemek nefesi tazeler ve ağız kokusunu alır.
Tüm bunlara ek olarak rezene suyuyla ıslatılmış pamukların gözlerin üzerine konmasının gözü dezenfekte ederek konjonktivit gibi göz rahatsızlıklarının tedavisine yardımcı olduğu ve anne sütü üretimini teşvik ettiği söylenmektedir ancak bu faydalarını destekleyecek bilimsel araştırmalar bulunmamaktadır.
Rezenenin Yan Etkileri
Yemeklerle birlikte tüketilen normal oranlardaki rezene genel olarak güvenli kabul edilmektedir ve herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Ancak rezene çayı, ekstresi, yağı kullanmaya başlamadan önce olası yan etkilerden korunmak adına mutlaka bir doktora danışmalısınız.
Fazla rezene tüketimi mide bulantısı ve ağrısına neden olabilir. İleri dereceki yan etkileri arasında ise kusma, nöbetler, nefes darlığı, cilt sorunları kalp çarpıntısı ve akciğer ödemi sayılmaktadır.
Anne sütünü arttırdığı söylenmekle birlikte gebelik ve emizrme dönemindeki kadınlar doktora danışmadan rezene ürünleri tüketmemelidir çünkü kan şekerini olumsuz olarak etkileyebilir.
Safra kesesi, böbrek ve karaciğer rahatsızlığı bulunanlara rezene çayı önerilmez.